Erektil Disfonksiyon (Sertleşme Sorunu-İktidarsızlık)

SERTLEŞME SORUNU (İKTİDARSIZLIK) NEDİR?

Erkeklerde sertleşme sorunu (iktidarsızlık) veya erektil disfonksiyon sık görülen bir erkek cinsel işlev bozukluğudur. İktidarsızlık, tatmin edici bir cinsel birleşme için yeterli düzeyde ereksiyon (peniste sertleşme) sağlayamama veya cinsel birleşme sırasında ereksiyonu devam ettirememe durumudur. Altta yatan belirgin bir nedene bağlı olmaksızın veya bir hastalık sebebiyle oluşabilir. Ya gelip geçici, münferit olarak veya süreklilik arz eden bir şekilde meydana gelebilir. İktidarsızlık yakınması olan bazı erkeklerde ise peniste sertleşme hiçbir şekilde gerçekleşmez. Sertleşme sorunu hayatı tehdit eden bir bozukluk olmamakla birlikte, kişinin ve eşinin hayat kalitesi üzerinde olumsuz etkiler yaratır.

İktidarsızlığın sıklığı nedir?

Ereksiyon problemleri hemen hemen tüm yaş gruplarındaki erkeklerde ve tüm ırk ve etnik gruplarda görülebilmektedir. Sertleşmeyle ilgili problemler yaş ilerledikçe sıklaşmaktadır.

İktidarsızlığın Nedenleri Nelerdir?

Kalp-damar hastalıklarının risk faktörleri ile sertleşme problemlerinin risk faktörleri benzerdir. Çoğu olguda sertleşme problemi vasküler endotelyumda oluşan bir anormallik nedeniyle meydana gelmektedir. Bu durumla ilişkili olabilecek bazı risk faktörleri aşağıda listelenmiştir.

• Şeker Hastalığı (diyabet)
• Hipertansiyon
• Sigara tirkakiliği
• Kan kolesterol ve yağ düzeylerinde yükseklik
• Pelvik bölge ve penise giden sinirlerde harabiyet (nöropati)
• Geçirilmiş pelvik cerrahi
• Pelvik bölgeye radyoterapi uygulanması
• Düşük erkeklik hormonu (testosteron) seviyeleri
• Nörolojik hastalıklar (Parkinson, omurilik hastalıkları vs)

Kalp-Damar Hastalıkları ve İktidarsızlık

İktidarsızlık ve kalp-damar hastalıkları benzer risk faktörlerine sahiptir, örneğin şişmanlık, yüksek kolesterol seviyeleri, yüksek tansiyon ve egzersiz eksikliği gibi. Sertleşme problemleri kalp-damar hastalıklarının erken habercisi olabilir. Bundan dolayı sertleşme problemi yaşayan erkekler mutlaka doktora giderek kalp hastalıkları varlığı yönünden muayene olmalıdır.

İşemeyle ilgili sorunlar ve Sertleşme Problemleri

İktidarsızlık ve sertleşme problemi yaşayan çoğu hastada sık tuvalete gitme, birdenbire sıkışma isteği ve gece idrara kalkma gibi üriner yakınmalar sıklıkla birlikte görülmektedir. Bu şikayetler çoğunlukla iyi huylu prostat büyümesine bağlıdır (BPH). İşeme şikayetlerinin sertleşme problemlerine de yol açıp açmadığı kesin olmamakla birlikte işeme şikayetleri kötüleştiğinde sertleşme problemleri de genellikle kötüleşir.

İktidarsızlıkta Tanı

İktidarsızlık doğrulukla tanı konulması gereken bir bozukluk olup, alta yatan nedenlerin doğrulukla tespit edilebilmesi, uygun tedaviye karar vermeyi sağlar. Hastanın ailesi, doktoru veya başvurduğu üroloğa sertleşme problemlerinden bahsetmesi, rahatsızlık verici olabilir, ancak bunun yapılabilmesi çok önemlidir. Bu sayede kişi kendi için uygun olabilecek bir tedavi arayışına girebilir. Bu takdirde, doktorunuz durumunuzu değerlendirmek için bazı tetkikler ve incelemeler yapmaya gereksinim duyabilir.

Hastanın tıbbi öyküsü

Doktorunuz sizin genel sağlık durumunuzu anlayabilmek için tıbbi durumunuzu sorgulayacaktır. Bu çerçevede üroloğunuz size aşağıdaki durumları sorabilecektir.

• Kullandığınız ilaçlar
• Sigara içiciliği durumu
• Alkol kullanım miktarı ve sıklığı
• Geçirilmiş cerrahi girişimler
• Kalp-damar hastalıklarına sahip olup olmamanız
• Hormonal bozuklukların olup olmadığı
• Psikolojik problemlerinizin olup olmadığı

Üroloğunuz size cinsel yaşantınızla ilgili oldukça kişisel sayılabilecek sorular sorabilir. Bunlar doğru teşhis ve tedavi için çoğunlukla gerekli olmaktadır. Bu sorulardan bazıları aşağıdaki gibidir.

• Şu anki ve önceki ilişki durumunuz
• Güncel cinsel ilişkileriniz
• Sertleşme sorunlarınızın başladığı tarih
• Sertleşme sorunlarınızın ne kadar zamandır olduğu
• Daha önceden bu konuyla alakalı tıbbi yardım alıp almadığınız
• Daha öncesinde ereksiyon zorluğu ile ilgili tedavi olup olmadığınız

Doktorunuz ayrıca size sabahları oluşan penisteki srtleşmelerin varlığı ve sıklığı ile ilgili sorular sorabilir. Veya cinsel uyarı ile sertlik oluşup oluşmadığını sorgulayabilir. Bunun yanında cinsel heyecan, ejakülasyon (boşalma) ve orgazm ile ilgili problemlerinizin olup olmadığını sorabilir. Eğer bir cinsel partneriniz varsa onun da bu görüşmeler sırasında sizin yanınızda bulunması yararlı olabilir.

Sorgu Formları

Üroloğunuz sizin cinsel sağlığınızı sorgulayan bazı anket formları vererek bunları cevaplamanızı isteyebilir. Bunlardan en çok kullanılanlar:

• Uluslararası Erektil Fonksiyon İndeksi (IIEF)
• Erkek cinsel sağlık envanteri (SHIM)
• Uluslararası Prostat Semptom Skoru
• Klinik Depresyon Sorgu Formu

Doktorunuz penis skrotum ve testislerinizi kapsayan ayrıntılı bir fizik muayene yapacaktır. Bunun yanında kalp damar hastalıkları yönünden değerlendirmek için kan basıncınızı ölçebilir, kan kolesterol ve lipit seviyeleri için sizden tetkikler isteyebilir. Doktorunuz olası bir eşlik eden prostat hastalığını anlayabilmek için makattan parmakla muayene yapabilir, kan prostat spesifik antijen (PSA) seviyesini görmek isteyebilir. Ayrıca şeker hastalığını araştırmak için açlık kan şekerinize bakabilir, gerek görürse sabah aç karnına kan erkeklik hormonu (testosteron) seviyesini görmek isteyebilir. Doktorunuz bunlar dışında da metabolik durumunuzu anlayabilmek için başka lab0ratuvar testleri isteyebilir.

Bazı hallerde özellikli tanısal testler ve tetkikler yapmak gerekli olabilir;

Noktürnal penil tümesans testi (NPT), intrakavernöz enjeksiyon testi (penis içine ilaç enjeksiyonu), penil dopler ultrason ve nörolojik spesifik testler gibi.

Bu bahsi geçen test ve tetkiklere ilk tanı sırasında genellikle başvurulmaz, bunlar yalnızca doktorunuz tarafından gerekli görülen hallerde ve sizin kişisel durumunuzu değerlendirmeye gerek görürse yapılır. Gereklilik durumunda doktorunuz sizi bir nöroloğa, endokrinoloji uzmanına veya bir psikiyatriste de refere edebilir.

İktidarsızlık Tedavisi

İktidarsızlık erkeklerde sık görülen bir durumdur. Her ne kadar hayatı tehdit eden bir hastalık olmamakla birlikte kişinin hayat kalitesini olumsuz yönde etkiler. Sertleşme probleminin tedavisinde doğru tedavi yöntemine karar vermek için, birlikte görülebilen kalp-damar hastalıkları gibi ilişkili hastalıkların da varlığının araştırılması çok önemlidir. İktidarsızlık tedavisinde birçok seçenek mevcuttur. Bunlardan hangisinin sizin için en uygun yöntem olduğuna doktorunuzla birlikte konuşarak karar verebilirsiniz.

Sertleşme Problemleri Konusunda Hasta Eğitimi ve Çift Değerlendirmesi

Tedavinin ve tedavi sonuçlarının ilişkiniz üzerine olabilecek olası sonuçlarının anlaşılması, tedavinin önemli bir kısmını oluşturur. Doktorunuz genellikle sertleşme sorununuzun tedavisinde fiziksel e psikolojik yaklaşımların kombinasyonu olan seçenekleri size önerecektir. Geçmişte hekimler sertleşme sorunlarının fiziksel yönlerine odaklanmaktaydı. Ancak günümüzde bozukluğun psikolojik ve duygusal yönleriyle de ilgilenilmektedir. Tedavide psikolojik yaklaşımların da tedavi kapsamına alınmasının tek başına fiziksel semptomların tedavi edilmesinden daha başarılı sonuçlar doğurduğu kanıtlanmıştır.

Eğer bir ilişkiniz var ise partnerinizin tedavinizin tipini kabul etmesi, bu tedavinin nasıl iş gördüğünün farkında olması ve bu konuyla ilgili sizinle konuşması faydalı olabilir. Ancak tedavinin kişisel olduğu ve aynı yöntemin her hastada aynı etkiyi göstermeyebileceği bilgisi akılda tutulmalıdır.

Tedavide Yaşam Tarzı Değişiklileri Önerileri

Genel sağlık durumunuzdaki iyileşme, ereksiyonda zorlanma semptomlarınızın iyileşmesine yardımcı olabilir. Doktorunuz size öncelikle sigarayı bırakmanızı, eğer içiyorsanız daha az alkol kullanmanızı ve düzenli egzersiz yapmanızı önerebilir. Kişisel durumunuza ve ihtiyacınıza göre doktorunuz diyet yapmanızı da öğütleyebilir. Öncelikle günlük besin alımında şeker, tuzlu ve yağlı yyecekler miktarının azaltılması önerilmektedir.

Tedavide Oral (ağızdan) kullanılan İlaçlar

Fosfodiesteraz tip 5 inhibitörleri (PDE5I) iktidarsızlık tedavisinde ağızdan alınarak kullanılan ilaçlardır. Bu ilaçlar penis damarlarının düz kaslarını gevşeterek penise olan kan akımının artırılmasını sağlarlar. Cinsel bir uyarı olmaksızın etki etmezler. Günümüzde kullanılan 4 tip onaylanmış PDE5I ilaç mevcuttur:

• Sildenafil (en bilineni viagra)
• Tadalafil
• Vardenafil
• Avanafil

PDE5I'leri, iktidarsızlık tedavisinde sıklıkla reçete edilirler. Bu ilaçların tüm hepsi eşt şekilde etkilidir, ancak hangisinin sizin için uygun olacağı, ne kadar sıklıkta cinsel aktivitede bulunduğunuza ve kişisel deneyiminize göre değişkenlik gösterir. Bu ilaçlar iktidarsızlık tedavisinde oldukça etkili olduklarından piyasada birçok sahte ilaç bulunmaktadır. Bu sahte formların toksik ve istenmeyen yan etkileri olabilir. Bundan dolayı ereksiyon problemlerinin tedavisinde kullanılan bir ilaç satın almazdan evvel mutlaka doktorunuza bu ilacın ne olduğuyla ilgili görüş almanız önerilir.

Bu ilaçlar, sıcak basması, baş ağrısı, göğüs kemiği arkasında yanma, burunda tıkanıklık hissi, baş dönmesi gibi yan etkilere yol açabilirler. Sildenafil ve vardenafil görme bozukluklarına yol açabilir. Tadalafil ve avenafil sırt ağrısı ve kas ağrısına yol açabilir. Bu etkiler ilaç alınması bırakıldığında sona erer.

Tedavide Oral (ağızdan) kullanılan İlaçların Alınması Ne zaman Önerilmez?

Koroner arter hastalığı nedeniyle nitrat bazlı ilaçlar kullanıyorsanız veya alfa-bloker ilaçlar kullanıyorsanız bu PDE5I'ü ilaçları kullanmanız önerilmez. Bu ilaçlar kan basıncında ani düşmelere neden olabilir. Böyle konularda endişeleriniz varsa mutlaka doktorunuza danışmanız gerekir.

Tedavide Oral (ağızdan) kullanılan İlaçlar işe yaramazsa ne yapılır?

Eğer sildenafil, vardenafil, tadalafil ve avanafil gibi PDE5I ilaçların sizde etkili olmadığını düşünüyorsanız, öncelikle aşağıdaki sorulara cevap vermeniz gerekir.

• İlacı en az 4 farklı zamanda kullandınız mı?
• İlacın maksimum dozunu kullandınız mı?
• İlacı aldıktan sonra cinsel uyarı uyguladınız mı?
• İlacı aldıktan sonra etkili olabilmesi için yeteri kadar beklediniz mi?
• İlacı aldıktan sonra, cinsel uyarı uygulamanız ile arasında çok uzun süre mi geçti?

Bu sorular ilaçları uygun ve önerilen şekilde kullanıp kullanmamış olduğunuzu anlamak için yanıtlanmalı, ve farklı tedavi seçeneği arayışlarına buna göre karar verilmelidir.

Topikal Tedaviler

Cilt üzerine uygulanan tedavilere topikal tedaviler adı verilmektedir. Alprostadil isimli ilacın 2 spesifik formu topikal tedavi için onay almıştır. Bunlardan birincisi üretraya (penis içindeki idrar kanalı) uygulanabilen formdur. İkincisi ise üretranın eksternal ucuna uygulanan krem şeklinde sürülen formudur. Alprostadilin topikal formlarının majör avantajı diğer ilaçlarla etkileşiminin çok az olması (örneğin tansiyon ilaçları, heparin gibi kan sulandırıcılar gibi) ve yan etkilerinin son derece düşük olmasıdır.

Bu ilaç üretra içinden emilerek penisteki vasküler düz kasları gevşeterek kan akımının artışına yol açarak etki eder. Alprostadilin, alerji olan durumlarda, orak hücreli anemi, lösemi, kemik iliği tümörü varlığında, penil kurvatür, penil fibrozis, Peyronie hastalığı ve penil protez varlığında kullanılması önerilmez.

Topikal Tedavide Yan Etkiler

Lokal ağrı ve baş dönmesi ve bazen olan düşük tansiyon temel yan etkilerdir.Bazı olgularda üretral kanama ve idrar yolu enfeksiyonları görülebilir. Ayrıca çok nadiren penil fibrozis ve priapizm de görülebilir. Topikal alprostadil kremde ise sedece peniste eritem, yanma ve ağrı gibi lokal yan etkiler görülür. Sistemik yan etkiler son derece nadirdir. İlacın partnere geçmemesi için topikal alprostadil kullanımı sonrası ilişkide kondom kullanılmalıdır.

Şok Dalga Tedavisi

Vücut dışı Şok dalga tedavisi, ereksiyon fonksiyonunu artırmak için kısa frekanslı şok dalgalarının çok düşük yoğunlukta penise uygulandığı bir tedavi yöntemidir. Birden fazla seans şeklinde ve gerektiğinde tekrar edilerek uygulanır. ESWT sertleşme sorunu olan hastaların tedavisinde yeni bir tedavi seçeneği olarak araştırılmaya başlanmıştır. Ereksiyon zorluğunu iyileştirmede özel ESWT cihazlarının kullanılması gerekmektedir. ESWT tedavisinin sizin için uygun ve doğru bir yöntem olup olmadığını doktorunuzla görüşerek tartışabilirsiniz.

Şok Dalga Tedavisi (ESWT) ne zaman yapılır ?

Hafif dereceli sertleşme sorununuz varsa veya oral PDE%I'leri gibi ilaçları kullanmak istemiyorsanız doktorunuz size ESWT önerebilir. Ancak ESWT'nin günümüzde iktidarsızlık tedavisinde standart bir tedavi seçeneği olmadığı akılda tutulmalıdır.

Nasıl etki eder?

ESWT penis dokusunda mikrotravma ve minör hasar oluşturur. Bunun iyileşmesi sürecinde yeni kan damarı oluşumları tetiklenir ve sonuçta penise olan kan akımında artış meydana gelir. Sonuçta bu da ereksiyonun kuvvetlenmesine ve ereksiyonu sürdürme yeteneğinde artışa yol açar.

İktidarsızlık Sorunu için Yardım Arayışı

Sertleşme sorunu çok kişisel ve özel bir durumdur. Hastaların çoğu sertleşme sorunları için arkadaşları, internet, yazılı ve görsel medya, cinsel, eczacı, psikolog veya tıp doktorları gibi birden fazla bilgi kaynağa danışabilmektedir.

Bazı erkekler ise şu aşağıdaki sebeplerden dolayı kimse ile konuşmamayı tercih eder veya doktora gitmez:

• Bazıları sertleşme durumlarının normal olduğunu zanneder ve dolayısıyla herhangi bir tedavi almaya gerek görmezler.
• Cinsel yaşamlarını durdurabileceklerini varsayıp herhangi bir tedavi almanın gereksiz olduğunu düşünürler.
• Tedavi edilemez bir hastalığa sahip olduklarını düşünüp korkuya kapılırlar.
• Yanlış tanı almaktan endişelenirler.
• Doktora erişimleri kolay değildir.
• Hastanelerde olumsuz bir deneyim yaşamışlardır.
• Benzer bir durum için tedavi sırasında olumsuz deneyimler yaşamış arkadaşları ve akrabaları vardır.
• Olası tedavi seçenekleri hakkında yeterli bilgiye sahip değildirler.
• Maddi güçleri yetersizdir.
• Yaş ve durumları nedeniyle soyutlanmış hissederler.

Bu yukarıda bahsi geçen nedenler her ne kadar inandırıcı görünse de, bunlar sizin sorununuzla ilgili yardım istemenize ve yaşam kalitenizi iyileştirme arayışınıza engel olmamalıdır.