Üst Üriner Sistem Tümörü Nedir?
Üst üriner sistem tümörü (ÜÜT), böbreklerin ve idrar yollarının üst kısmında, yani böbreklerin pelvisi (böbreklerin iç kısmındaki boşluk) ve üreter (böbrekleri mesaneye bağlayan tüp) gibi bölgelerde gelişen kanserli kitlelere verilen isimdir. Bu tür tümörler, genellikle böbrek pelvisi, üreter veya nadiren de olsa böbreklerde başlayabilir. Üst ürotelyal kanser yaygın değildir, nadir görülür.
Üst üriner sistem tümörleri genellikle iki ana türde sınıflandırılır:
- Üreter Kanseri: Üreterde başlayan tümörlerdir. İdrarın böbreklerden mesaneye taşındığı tüplerde gelişirler.
- Böbrek Pelvisi Kanseri (Pelvik Kanser): Böbreğin iç kısmındaki boşluk olan pelvik alanda gelişen tümörlerdir.
Belirtiler:
- İdrar sırasında kan (hematüri)
- Karın veya sırt ağrısı
- İdrar yaparken zorluk
- Yüksek ateş (bazen)
Bu tür tümörler genellikle erken dönemde belirti vermediği için, çoğunlukla ilerlemiş evrede teşhis edilir. Tümörler genellikle idrar yolu kanseri sınıfına girer.
Üst ürotelyal kanser nedenleri
ÜÜT'lerinin nedeni çoğu vakada bilinmemektedir. Ancak, birkaç risk faktörü vardır:
- Sigara içmek
- üreter veya böbreğin uzun süreli iltihabı öyküsü
- plastik, tekstil, kauçuk, boya ve boyalar yapmak için kullanılanlar gibi belirli kimyasallara zamanla maruz kalma
- arseniğe maruz kalma
- başka bir kanser için daha önce kemoterapi veya radyasyon tedavisi görme
- uzun süreli büyük miktarda ağrı kesici kullanımı
- ailede mesane kanseri öyküsü
- Lynch sendromu (kalıtsal bir sendrom) veya Balkan nefropatisi (Balkan bölgesinde yaşayan insanların diyetindeki toksinlere maruz kalmanın neden olduğu) olması
Üst ürotelyal kanser tanısı nasıl konulur?
Doktorunuz ÜÜT olabileceğinizi düşünürse tıbbi öykünüzü sorgulayacak, fiziksel muayenenizi yapacak ve bir dizi test yaptırmanızı isteyecektir.
İdrar testleri
Bu test için bir idrar örneği toplamanız istenecektir ve bu örnekte kan ve bakteri olup olmadığı kontrol edilecektir. Ayrıca kanser hücreleri olup olmadığını kontrol etmek için üç gün boyunca idrar örnekleri toplamanız gerekebilir - buna idrar sitolojisi denir.
Kan testleri
Beyaz kan hücrelerinizi, kırmızı kan hücrelerinizi ve trombositlerinizi ölçmek ve böbrek ve karaciğer fonksiyonunuzu kontrol etmek için kan testleri yapılabilir.
Ultrason
Bu, vücudunuzun iç kısmının görüntülenmesi için ses dalgalarını kullanan bir yöntemdir. Yatmanız istenecek ve vücudunuzun etkilenen kısmına bir jel sürülecek ve ardından küçük bir cihaz (transdüser) bölge üzerinde hareket ettirilecektir. Ultrason yaklaşık 15 dakika sürer ve ağrısızdır.
BT taraması
Vücudunuzun içini taramak ve görüntülerini oluşturmak için özel makineler kullanılır. Taramadan önce damarlarınıza opak madde enjekte edilebilir ve bu da görüntüleri daha net hale getirir. Tarama sırasında tarayıcının içine ve dışına hareket eden bir masanın üzerinde yatacaksınız. BT taraması yaklaşık 10-30 dakika sürer.
MRI
MRI taraması vücudunuzun ayrıntılı kesitsel resimlerini üretir ve tümörün boyutunu gösterebilir. Her iki ucundan açık olan büyük bir metal tüpe kayan bir masanın üzerinde yatacaksınız. MRI taraması yaklaşık 30-90 dakika sürer.
PET taraması
Pozitron emisyon tomografisi (PET) taramasında vücuda az miktarda radyoaktif glikoz enjekte edilir. Tarandığında kanser hücreleri daha parlak görünecektir.
Sistoskopi ve üreteroskopi
Sistoskopi mesaneye bakmayı içerirken, üreteroskopi üretere böbreğe bakmayı içerir. Sistoskopi genellikle lokal anestezi altında yapılırken, üreteroskopi genellikle genel anestezi altında yapılır.
Tedavi:
Tedavi yöntemleri, tümörün büyüklüğü, evresi ve hastanın genel sağlık durumuna bağlı olarak değişir. Genelde cerrahi müdahale, kanserli dokunun çıkarılması, kemoterapi veya radyoterapi gibi yöntemler kullanılabilir.
ÜÜT için ana tedaviler arasında cerrahi, kemoterapi ve bazen radyasyon tedavisi bulunur. Bunlar tek başlarına veya kombinasyon halinde verilebilir. Buna multi-modalite tedavisi denir.
Cerrahi
ÜÜT için en etkili tedavi cerrahidir. Cerrahinin kapsamı tümörün konumuna ve evresine bağlıdır.
Kemoterapi
Kemoterapi, kanser hücrelerini öldürmek veya büyümesini yavaşlatmak için ilaçların kullanılmasıdır. Tedaviniz durumunuza ve tümörün evresine bağlı olacaktır. Kemoterapi, ameliyattan önce veya sonra kullanılabilir.
Bazen böbreği ve üreteri çıkarmak için yapılan ameliyattan sonra (nefroüreterektomi) mesaneye tek doz kemoterapi "yıkaması" yapılır. Bu genellikle mitomisin adı verilen bir ilaçtır ve ameliyattan sonra bir ila iki hafta boyunca bırakılan kateter aracılığıyla verilir. Bunu yapmak kanserin mesanede tekrarlama şansını azaltabilir.
İmmünoterapi
Kanseriniz yayılmışsa ve artık ileri veya metastatik üst ürotelyal kanser olarak biliniyorsa size immünoterapi önerilebilir. İmmünoterapi, kanserle savaşmak için vücudun kendi bağışıklık sistemini kullanır. Kontrol noktası inhibitörleri adı verilen ve bağışıklık sisteminin kanseri tanımasına ve ona saldırmasına yardımcı olarak çalışan yeni bir immünoterapi ilaçları grubu mevcuttur.
Radyasyon tedavisi (radyoterapi)
Radyoterapi (radyoterapi olarak da bilinir), kanser hücrelerini yok etmek için yüksek enerjili X ışınları kullanır. Ancak radyasyon tedavisi ÜÜT için daha az kullanılır.
Palyatif bakım
Üst ürotelyal kanser vakalarının bazılarında, tıbbi ekibiniz sizinle palyatif bakım hakkında konuşabilir. Palyatif bakım, hastalığı tedavi etmeye çalışmadan kanser semptomlarını hafifleterek yaşam kalitenizi iyileştirmeyi amaçlar.
Kanserin yayılmasını yavaşlatmanın yanı sıra, palyatif tedavi ağrıyı hafifletebilir ve diğer semptomları yönetmeye yardımcı olabilir. Tedavi radyoterapi, kemoterapi veya diğer ilaç tedavilerini içerebilir.
Üst ürotelyal kanserlerde hastalığın seyri (prognoz)
Prognoz, bir hastalığın beklenen sonucunu ifade eder. Hiçbir doktorun hastalığın kesin seyrini tahmin etmesi mümkün değildir. Hastanın prognozu, kanserin türüne ve evresine, ayrıca tanı anındaki yaşına ve genel sağlık durumuna bağlıdır.
